Leven en dood

Als je in Nepal geboren wordt, is dat niet zo’n heel bijzondere gebeurtenis, Tenzij je een jongen bent.
Dat komt omdat jongens hier erg belangrijk zijn, terwijl meisjes toch meer als een blok aan het been gezien worden. Als ouders moeten kiezen tussen welk kind een opleiding krijgt, omdat ze maar geld hebben voor 1 kind, dan kiest men de jongen. Gelukkig is het steeds vaker mogelijk dat zowel jongens als meisjes naar school gaan.

Als je eenmaal volwassen bent, dan regelen je ouders een huwelijk. Als je een meisje bent, ga je daarna bij de familie van je nieuwe man wonen. Ben je een jongen dan komt je nieuwe vrouw in jouw familiehuis wonen. De taak van vrouwen is het huishouden doen, water halen, koken, wassen en de kinderen verzorgen. Alleen in arme gezinnen werkt de vrouw ook, maar dat heeft te maken met de noodzaak om te overleven. Getrouwde vrouwen worden pas echt gerespecteerd als ze zonen baren.

De dood is tegenover de geboorte een veel belangrijkere gebeurtenis. Tenslotte geloven de mensen hier dat je na de dood naar een andere wereld gaat en uiteindelijk weer terugkomt op aarde.
Als er iemand in de familie overlijdt, dan gaan de vrouwen de straat op. De vrouwen jammeren, huilen en treuren en roepen ondertussen wie er dood is van de familie. Op deze manier kan iedereen van de familie naar het familiehuis terugkeren (ook getrouwde dochters).
Pas als de oudste zoon (of broer) er is, kan het crematieritueel beginnen. Soms kan dit dus binnen een paar uur geregeld zijn.

Het lichaam wordt naar de heilige rivier gebracht. In Bhaktapur is dat iets buiten de stad. De bekendste en heiligste crematieplaats is Pashupatinath vlak bij Kathmandu.
De mannen van de familie brengen de dode naar de rivier. De vrouwen lopen er wel achteraan, maar zijn vanaf nu niet meer betrokken bij het ritueel. Alleen als het de echtgenote is van de overledene dan zal zij bij de brandstapel haar rode armbanden (bengels) breken en in het vuur gooien. (iedere getrouwde vrouw draagt rode bengels en een rode tika (stip op voorhoofd). Zwart is voor ongetrouwde vrouwen)

De mannen wassen de dode met het water uit de heilige rivier (die overigens zo smerig is, dat je er nog niet 1 vinger in durft te steken)
Daarna reinigen ze de mond van de dode, zodat alle ‘zondige’ dingen die je in je leven hebt gezegd nu gereinigd zijn. Dit is belangrijk omdat je rein naar de ‘hemel’ moet.
Ondertussen wordt de brandstapel klaar gezet. Als het lijk helemaal gewassen is en gezuiverd, dan wordt het nog gezegend met tika-poeder, water en de mannen lopen er 3 keer om heen.
De oudste man of broer is uiteindelijk degene die het vuur aansteekt. En dan is het wachten totdat het uitgebrand is. Dit duurt ongeveer een uurtje of vier. Daarna schuiven ze de asresten zo hup de heilige rivier in, waar een dorpje verderop de mensen zich lekker staan te wassen of water halen...

Dit alles is tegen een klein tarief in Pashupatinath te bezichtigen. Gisteren ben ik er wezen kijken. Alles is openbaar en zichtbaar voor iedereen. Zeker in Pashupatinath is het net een fabriek, want er wordt elk uur wel een vers lijk binnengebracht. De ceremonie van het wassen en reinigen is erg indrukwekkend, maar ook heel vreemd dat je naar de crematie van een vreemde zit te kijken.
In Pashupatinath is het wel een prachtig complex met mooie tempels en gebouwen. In Bhaktapur is slechts een kleine ‘tempel’ en dus iets meer voor de gewone mens.

De traditie wil dat mannen uit de familie, na het overlijden van iemand een jaar lang in het wit lopen, na 13 dagen hun hoofd kaalscheren (op een klein plukje na achterop) en dat ze 13 dagen geen vlees eten en alcohol drinken. Bovendien leef je een jaar lang sober en zonder al te veel lol (hoe ze dat precies doen weet ik niet, maar dit werd mij verteld)

Kortom weer een leerzame en indrukwekkende dag.
Daarna nog een bezoekje gebracht aan Swayambhunath, een stupa boven op een berg. Mooi, maar als je al in Bouddhanath geweest bent (en dat was ik al) dan is deze iets minder bijzonder!

Nog 4 dagen en dan begint de trekking! De tijd vliegt...